म्यानमारी वाळूचे कण रगडिता… तेलही गळे

तेलबियांचं पीक इथं मोठ्या प्रमाणात घेतलं जातं. म्यानमारच्या एकूण शेतीपैकी १६ टक्के शेतात तेलबियांचं पीक घेतलं जातं. ‘तिळा तिळा दार उघड’ असं म्हणत तेलपिकांच्या यादीत तीळ सर्वांत वरती जाऊन बसले. त्यामुळे जगातील सर्वांत मोठ्या तीळ उत्पादक देशांच्या पंगतीत बसायचा मान म्यानमारला जातो.  त्यापाठोपाठ टणाटणा उडत शेंगदाणा दुसऱ्या नंबरवर येऊन बसतो. म्यानमारचं  तिळीचं सरासरी एकरी उत्पन्नही इतर देशांच्या तुलनेत जास्त आहे. 

एवढं तेलबियांचं उत्पादन असूनसुद्धा तेलउत्पादनाच्या बाबतीत मात्र हा देश बराच मागे आहे. तेलाचे कारखाने इथं जास्त नाहीत. त्यामुळे तेलनिर्यातीच्या शर्यतीत ते कासवाच्या गतीने धावताहेत. पण पारंपरिक लाकडी घाणे मात्र इथं जागोजागी दिसतात.

जेवण आटोपून निघालो. तीळशेंगदाण्याच्या या तेलशेतीला अगदी वेगळा जोडधंदा असेल याची आता सुतराम कल्पना असायचं काहीही कारण नव्हतं. या तेलकट विचारांना झटकत गाडी पुढे दामटली. म्यानमारच्या डोंगररांगांतून बुलेट धडधडत निघाली. सुरुवातीला तुरळक असणारे डोंगर जरा जास्तच गर्दी करायला लागलेत. डोंगररांगा सुरू झाल्या आणि रस्ता अतिखराब प्रकाराकडे झुकला. घाटवाट अजून बिकट होत चालली होती. शेतीतील कामं आटोपून गोलगोल टोपीवाले थकलेभागले शेतमजूर घराकडे निघाले होते. संध्याकाळचा सूर्य क्षितिजावर टेकण्याआधी जास्त उशीर न करता मला मुक्कामी टेकायला हवं. घाटरस्ता उतरताना एक लहानसं गाव नजरेच्या टप्प्यात आलं. पन्नास साठ झोपड्यांचं हे गाव काहीसं वेगळं दिसतंय. पाच दहा मिनिटात तिथं पोहोचलो. तेव्हा  जे काही पाहिलं, त्यानं विस्मयचकित व्हायला झालं. पेट्रोलसम्राट आखाती देशांच्या पंक्तीत मानाने